Đặc điểm sinh lý người cao tuổi ảnh hưởng tới việc dùng thuốc:
● Do quá trình lão hóa, nên sức đề kháng của cơ thể người cao tuổi giảm đối với yếu tố gây bệnh(nhiễm khuẩn, nhiễm độc, các stress cơ thể và tâm lý…). Ngoài các bệnh lý mạn tính từ các giai đoạn trước đó để lại, người cao tuổi còn mắc thêm các bệnh khác, như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, đái tháo đường, tai biến mạch máu não, Parkinson, Alzheimer, các bệnh về xương khớp, bệnh phổi, phế quản, hoặc ung thư… Hậu quả của bệnh tật đã làm thay đổi mạnh mẽ, sâu sắc tâm lý và nhân cách của người cao tuổi (NCT).
Người cao tuổi dễ dẫn đến hiện tượng chậm đáp ứng với thuốc rồi lại đáp ứng mạnh
● Theo thời gian, người cao tuổi suy giảm chức năng đáng kể ở một số cơ quan trong cơ thể, do vậy dễ dẫn đến hiện tượng chậm đáp ứng với thuốc rồi lại đáp ứng mạnh (nghĩa là liều điều trị rất gần với liều độc). Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh phối hợp, dùng thuốc điều trị bệnh này có thể làm nặng thêm bệnh kia. Hơn nữa, việc điều trị nhiều loại bệnh sẽ dễ đến tương tác thuốc có hại.
+ Về hấp thu thuốc: Bộ máy tiêu hóa của người cao tuổi có nhiều thay đổi do giảm số lượng các tế bào hấp thu kèm theo giảm nhu cầu động ruột cũng như giảm lượng máu tuần hoàn đến ruột dẫn đến việc hấp thu trở nên khó khăn và chậm chạp hơn. Trong khi đó, thuốc lưu lại trên đường tiêu hóa lâu hơn lại dễ gây nên các biến chứng trên đường tiêu hóa.
+ Về phân phối thuốc: Khối lượng các mô ở người cao tuổi giảm, khối lượng nước giảm mà khối lượng mỡ nói chung lại tăng lên. Do vậy, các thuốc tan trong nước sẽ bị tăng nồng độ, còn các thuốc tan trong mỡ bị chậm khởi đầu, nhưng lại tăng thời gian tác dụng dễ dẫn đến tích lũy gây độc.
+ Vận chuyển thuốc trong máu: Khi tuổi cao, loại protein chịu trách nhiệm vận chuyển thuốc trong máu giảm xuống nên lượng thuốc lưu hành tự do trong cơ thể sẽ tăng lên mà đây chính là dạng hoạt dộng của thuốc. Chính vì vậy, cùng một liều sử dụng như người trẻ nhưng với người cao tuổi có thể gây tăng quá mức tác dụng dẫn tới nhiều biến chứng.
+ Về chuyển hóa và thải trừ thuốc: Thuốc được thải trừ qua gan và thận là chủ yếu, nhưng ở người cao tuổi, khối lượng gan và thận đều giảm; lượng máu đến cũng giảm do vậy ảnh hưởng tới chuyển hóa thuốc; dễ dẫn đến tích lũy và gây độc.
Nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi
● Việc phòng bệnh và chữa bệnh có nhiều biện pháp khác nhau. Nếu dùng một phương pháp nào đó có thể cho kết quả tốt mà không cần dùng thuốc thì đó là cách thức tốt nhất. Hạn chế tối đa việc dùng thuốc cho người cao tuổi, tránh lạm dụng thuốc, nhất là các thuốc được cho là "thuốc bổ".
● Dùng thuốc càng ít càng tốt: Nếu phải dùng thuốc thì dùng càng ít càng tốt, chọn các loại thuốc hiệu quả cao. Nên chọn phương thức, đường đưa thuốc vào cơ thể an toàn nhất nhưng vẫn bảo đảm được sự hấp thu tốt và công hiệu. Song song với việc lựa chọn những thuốc đặc hiệu trong điều trị thì việc lựa chọn những thuốc có dạng dễ sử dụng là một việc làm cần lưu tâm.
● Độ tinh tường của mắt người cao tuổi bị giảm sút: Nên cần ưu tiên những thuốc có nhãn to, rõ để người già dễ đọc, dễ lấy chính xác. Trong các loại thuốc uống thì có lẽ những thuốc dạng viên là gây khó chịu nhất với người cao tuổi, nhất là những viên thuốc đóng kích cỡ quá to vì chúng khó nuốt. Ưu tiên sử dụng những thuốc dạng viên nhỏ hay dạng nước trong kê đơn điều trị
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét